Randall R. Reeves, Brent S. Stewart, Phillip J. Clapham, James A. Powell. Illustrated by Pieter A. Folkens

A&C Black Publishers Ltd, 2002 ISBN 0-7136-6334-0

Prachtig vormgegeven dik boek (527 pagina's), rijkelijk geďllustreerd met foto's en tekeningen, overzichts- en verspreidingskaarten. Het behandelt op duidelijke wijze voornamelijk walvissen en dolfijnen, maar ook robben en andere zeezoogdieren van de wereld.

Hadoram Shirihai en Brett Jarrett

Tirion Uitgevers, 2007. ISBN-13: 9789052107127, ISBN-10: 9052107122.

Dit is de Nederlandstalige editie van Whales, Dolphins and Seals - A Field Guide to the Marine Mammals of the World. Ik heb deze handzame gids nog niet uitgebreid kunnen bestuderen, maar alleen al de fantastische foto's maken het de moeite waard. Mijn eerste indruk is dat ook de tekstuele informatie degelijk is. 384 pagina's, 75 kleurenafbeeldingen, 22 overzichtskaarten, 470 foto's en 100 verspreidingskaartjes.

Nigel Bonner

Hardcover, 2004. 224 pages, 115 col photos, 22 line illus, 25 distrib maps.

Bonner besteedt een hoofdstuk aan achtereenvolgens de pelsrobben, zeeleeuwen, walrus, noordelijke zeehonden, monniksrobben en zeelolifanten en zuidelijke zeehonden, en beschrijft de individuele soorten aan de hand van hun verspreiding, broed- en voedingsgedrag. De auteur werkte jaren voor de British Antarctic Survey, en als zodanig schrijft hij in elf hoofdstukken veel over de Antarctische robben en zeehonden, zonder die van het noordelijk halfrond te vergeten. Dit is zeker geen identificatiegids, maar een boek waarmee je je kennis van deze groep zeezoogdieren flink kunt verdiepen. Zijn schrijfstijl is toegankelijk, met veel interessante details, en de auteur geeft ook regelmatig zijn persoonlijke visie. Per hoofdstuk behandelt de auteur groepen dieren die aan elkaar verwant zijn, waardoor herhaling overbodig is en de lezer de overeenkomsten en verschillen kan begrijpen. De afsluitende hoofdstukken gaan over de robbenjacht, interactie met de visserij, en vervuiling. Het boek bevat veel kaartjes en foto's (niet altijd van heel goede kwaliteit, maar altijd relevant en verhelderend). Hoewel deze handzame hardcover pas in 2004 gepubliceerd werd, oogt de vormgeving wat gedateerd. Maar dat is eigenlijk het enige minpuntje aan dit zeer informatieve boek.

Ricardo Bastida & Diego Rodríguez (Vertaald door Dolores Elkin, redactie Crawford Mackeand)

Uitgeverij: Vazques Mazzini Editores (2005) ISBN 987-9132-11-4

De oorspronkelijke spaanstalige uitgave van dit boek (Mamíferos Marinos - Patagonia y Antártida) verscheen in 2003, en deze Engelse versie maakt de kennis over de zeezoogdieren in en rond Patagonië en Antarctica nu ook beschikbaar voor een breder publiek.

Het boek behandelt alle walvissen (12), dolfijnen (25), robben en andere zeezoogdieren die ooit in deze regio gezien zijn - heel veel zullen nooit gezien worden, of komen alleen in de noordpunt van Patagonië voor. Het boek is opgezet als gids voor onderweg, maar daarvoor zijn andere gidsen veel beter: de foto's zijn soms van slechte kwaliteit (ook van heel algemene diersoorten die makkelijk en goed te fotograferen zijn). De sterke kant van dit boek is dat over de dieren verteld wordt vanuit zuidamerikaans perspectief: hoeveel dolfijnen door Peru bejaagd worden, de standingen in Buenos Aires, onderzoek, informatie over populaties, etc. Ook de uitleg over de herkomst van de soortnamen is een aardige toevoeging, al wordt vaak identieke informatie herhaald voor identieke soorten.

De Engelse tekst is leesbaar, maar slordig vertaald (Papua Penguin ipv Gentoo Penguin) en er staan ook regelmatig spelling- en interpunctiefouten in, maar ook inhoudelijke fouten (bijv. dat de pelsrob 'the only species of sea lions' is, terwijl het helemaal geen sea lion maar fur seal is, p. 42!). Het is ook jammer dat de tekst niet verder (of althans: nauwelijks) is bijgewerkt in de Engelse versie, zo wordt geen melding gemaakt van de Leopardzeehond die een Britse onderzoekster aanviel (de tekst vermeld daarentegen 'passive in presence of man'). In plaats van een zwart-wit-illustratie zou ik liever een in kleur hebben gezien, en ik mis ook maand/jaar en plaats bij de fotobijschriften. Desondanks toch een goed naslagwerk voor wie geďnteresseerd is de Argentijnse kennis van zeezoogdieren in deze regio.

208 pagina's, met kleur- en zwartwit-illustraties.

Maurizio Würtz, Nadia Repetto

Zuid Boekproducties 1999. Oorspronkelijke titel: Whales & Dolphins, 1998
ISBN 90-6248-986-9

168 pagina's.

Mark Carwardine

Uitgeverij: Dorling Kindersley Ltd, UK 1995. ISBN 0.7513.1030.1. Illustraties van Martin Camm

256 pagina's. Engelstalig gidsje dat overzichtelijk, aan de hand van veel illustraties en wat foto's, kaartjes, alle walvissen, bruinvissen en dolfijnen behandelt. Herkenning op zee zal altijd lastig blijven, maar de illustratie van typische duikpatronen en spuitvormen van walvissen kunnen misschien wat helpen.

Mark Carwardine, Erich Hoyt, R. Ewan Fordyce, Peter Gill

Uitgeverij: UP Productions, Abcoude, NL 2000 (Oorspr. 1998 Könemann/Weldon Owen Inc.) ISBN 3.8290.6758.5

Dit is niet de Nederlandse versie van de gids van Mark Carwardine die hierboven beschreven staat. Deze gids is bevat vooral veel foto's. In 288 pagina's behandelt het boek de bouw, biologie, het gedrag (hoofdstukken 1-6), een dun 'veldgids' deel (7) en de plekken op de wereld waar je wanneer cetaceëen kunt kijken (8). Geen echte veldgids dus om mee te nemen, maar wel een heel leesbare en leerzame inleiding op deze zeezoogdieren (ijsbeer, otters en robachtigen vallen buiten het bestek van dit boek, dus géén 'complete gids voor zeezoogdieren')

Rüdiger Wandrey

Tirion 2001 (Oorspr. 1997 Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co)
ISBN 90-5210-430-1

Aardig gidsje dat alle walvissen, dolfijnen, robben, otters en de ijsbeer beschrijft aan de hand van duidelijk ingedeelde tekst en verspreidingskaartjes. De gids bevat voornamelijk tekeningen, of die erg veel helpen bij de identificatie op zee is te betwijfelen, maar het paragraafje "Herkennen op zee" helpt daarbij. De tekst lijkt hier en daar wat slordigheden te bevatten (bijvoorbeeld Wendell ipv. Wedell).

In sommige boekhandels te verkrijgen in de ramsj voor rond de tien euro.

Annalisa Berta, James Sumich & Kit Kovacs

Academic Press 2006. 2e druk. ISBN 0-12-088552-2

576 pagina's. Grondig. Ligt prettig in de hand. Als je je al wat ingelezen hebt in het onderwerp vormt dit boek een zeer goede verdieping. De consequentie is wel dat het vaak taaie kost is voor de leek, anderzijds: waar vind je zo duidelijk en beknopt alle wetenschappelijke kennis rond zeezoogdieren samengevat en zo duidelijk gestructureerd? Elk hoofdstuk sluit af met een uitgebreide literatuurverwijzing. Veel duidelijke zwart-wit tekeningen. Foto's zijn zwart-wit, dat is geen bezwaar maar ze zijn niet altijd even goed van kwaliteit. Met woordenlijst en beknopte fotobijlage (kleur).

Rodger L. Gentry, Gerald L. Kooyman

Princeton University Press, 1986. ISBN-10: 0-691-08399-1

291 pagina's. Hardcover.

'Fur Seals' analyseert welke strategie de wijfjes van twee groepen pelsrobben hanteren om hun jong groot te brengen. De eerste groep vormen de 'polaire' (Noordelijke en Antarctische) Pelsrobben, die hun jong grootbrengen in een kort seizoen waarin voldoende voedsel beschikbaar is. De tweede groep zijn de pelsrobben van de warmere zones (Zuid-Afrika, Zuid-Amerika en Galápagos), die een langere zomer hebben om hun jong groot te brengen, maar waarin het voedselaanbod veel onzekerder is. Zo wordt wordt de Zuidamerikaanse Pelsrob in 1983 geobserveerd, een jaar waarin El Nińo toeslaat. De auteurs hebben vijf soorten pelsrobben en één zeeleeuwensoort bestudeerd. De resultaten worden zeer gestructureerd besproken voor elke soort in een hoofdstuk 'Attendance behaviour' (gedrag van het wijfje aan land: rust, voeding, poetsen) en een hoofdstuk 'Diving behaviour'. Precies wat de titel beloofd dus. Basis voor de analyse van het duikgedrag van wijfjes is de TDR (time depht recorder), een apparaat dat de diepte van het zwemmen afzet tegen de tijd, om zo zwemafstanden en -snelheden, duikdiepten en andere gegevens te verkrijgen. Tot dusver was een TDR alleen voor de Weddellzeehond gebruikt.

Ik dacht dat dit boek misschien te specialistisch zou zijn, maar door de systematische en consequente presentatie van de gegevens (ook grafisch) zijn de 265 pagina's zeer leesbaar. Elk hoofdstuk sluit af met een goede samenvatting, en het laatste hoofdstuk vat het hele onderzoek samen. Het hoofdstuk over het duikgedrag van de Antarctische Pelsrob en die over de gevolgen van El Nińo op de Zuidamerikaanse pelsrob zijn ook erg interessant. Het boek bevat een uitgebreide literatuurlijst en trefwoordenregister, enkele zwart-witfoto's en veel grafieken en kaartjes.

Sinds het verschijnen van dit boek (1986) zijn TDR's waarschijnlijk geperfectioneerd en zijn nieuwe resultaten en inzichten wellicht verkregen (bijvoorbeeld over duikgedrag vlak onder water). Hoewel dit boek wellicht iets verouderd is, maakt het niettemin veel inzichtelijk in het duikgedrag van pelsrobben die in warme en koude wateren jongen grootbrengen. Ook interessant is de analyse van de Galápagos Pelsrob en Galápagos Zeeleeuw: hoewel ze in hetzelfde gebied voorkomen, vertonen ze verschillend jaag- en duikgedrag en zijn ze nauwelijks concurrent van elkaar.