Frederick A. Cook

Polar Publishing Company, 1998. ISBN 0-9665613-1-7

Softcover, 464 pagina's. Dit is de 'centennial edition', verschenen honderd jaar na de oorspronkelijke uitgave.

De expeditie met de Belgica (1897-1899) was de eerste expeditie die in Antarctica overwinterde, en dat is waaraan de titel refereert: de bemanning van de Belgische expeditie beseffen dat ze gedurende een aantal maanden in het ijs vast zitten met hun schip. Een tijdlang zal de zon niet meer opkomen en is de duisternis volledig.

Adrien de Gerlache stond aan het hoofd van dit internationale team van Polen, een Roemeen, Noren (onder wie Amundsen) en een Amerikaan die Frederic Cook heette. Deze laatste was de chirurg, fotograaf en antropoloog van deze ondekkingsreis. Het eerste deel van zijn boek is meer verhalend geschreven en begint wanneer Cook in Zuid Amerika aan boord stapt. Van de reis naar Patagonië is het meest interessant zijn beschrijving van de oorspronkelijke indianen uit Vuurland, die kort daarop uitgestorven zouden zijn.

Zijn boek verandert meer in een dagboek wanneer de monotonie van het leven op Antarctica begint. Maar het is een feitelijke stijl; Cook laat zijn eigen emoties niet de toon zetten. Hij beschrijft hoe de grootste dagelijkse problemen vocht en eenzaamheid zijn. De bemanning organiseert een wedstrijd wie de mooiste vrouw is, gebaseerd op foto's van vrouwen uit tijdschriften aan boord. Ze doden pinguïns en zeehonden die een welkome afwisseling vormen op het eentonige dieet van vis- en vleesballen die ze al maandenlang eten. Het dieptepunt van hun verblijf in het ijs is wanneer Danco (geofysicus) en Nansen (de scheepskat) overlijden.

Deze 'honderdjarige uitgave' bevat twee interessante appendixen: 'Navigation Of The Antarctic Ice-pack' door Amundsen, en een analyse van Susan Barr over de relatie tussen Amundsen en Cook. De twee bewonderden elkaar om verschillende redenen. Cook heeft de expeditie van ernstige ziekten gered door iedereen vers vlees te laten eten, en te behandelen met een soort lichttherapie. Cook heeft de expeditie ook een tweede winter in het ijs bespaard door te besluiten om een kanaal te graven door het ijs naar de open zee, een onderneming die een paar weken duurde maar waardoor het schip weer kon varen.

Samenvattend is dit boek een aanrader voor iedereen die naar het Antarctisch schiereiland reist. De Gerlache-expeditie heeft veel kanalen en eilanden een naam gegeven in deze regio. Een kaartje van de afgelegde route had ik wel duidelijk gevonden. Het boek bevat een serie oude en nieuwe foto's van het gebied, maar eigenlijk zijn alleen de oude foto's interessant vanwege hun geschiedenis. De nieuwe foto's voegen weinig toe.

Arved Fuchs

Uitgeverij Bosch & Keuning/Tirion 2001. ISBN 90-246-0643-8. Vertaald door Henk Schreuder.

Hardcover, 224 pagina's

Deze Nederlandse vertaling is van het Duitse boek 'Im Schatten des Pols' (2001), een verslag van Arved Fuchs, de auteur, die in 2000 de beroemde oversteek van Shackleton van Elephant Island (Antarctica) naar King Haakon Bay (South Georgia) maakte in de James Caird II, een replica van de sloep waarin Shackleton en zijn opvarenden dat deden. Arved Fuchs en zijn drie teamleden liepen ook de wandeltocht over South Georgia naar Fortuna Bay, dezelfde route die Shackleton de redding bracht van hem en zijn bemanning die op Elephant Island op hulp wachtte.

Fuchs' verslag is een spannend leesboek, met foto's en verslagen van zowel hun eigen uitputtende maar geslaagde 2000-tocht, alsook oude foto's en historische informatie over Shackleton's overlevingstocht. Pas als je zelf een dergelijke tocht beleefd, kun je een idee vormen van de ontberingen die Shackleton en zijn mensen hebben doorstaan, en dergelijke gedachten worden ook door Fuchs beschreven: zonder high-tech zeilkleding, zonder communicatie en alleen een sextant als navigatie, en geen zeilscheepje dat meevaart. Ook de bouw en het transport van de James Caird II worden beschreven. Kortom, dit boek is een aanrader voor zeezeilers en mensen die in Shackleton's expeditie geïnteresseerd zijn.

Een minpunt vormen de onjuistheden als het om het dierenleven gaan. Er staan slordige (vertaal?)fouten in, bijvoorbeeld dat Zeeluipaarden zich 'vrijwel uitsluitend' met pinguïns zouden voeden (p 69), een 'reuzenalbatros' (p 141) is geen Nederlandse naam (bedoeld wordt Grote Albatros), en een 'albatrosnest met jongen' is ook slordig aangezien albatrossen altijd één jong hebben en Fuchs beweert dat een Reuzenstormvogel 3,5 m spanwijdte kan bereiken; correct is 2.5m.

Binnenin de kaft zijn duidelijke routekaartjes afgedrukt. Er is een kleine literatuurlijst over Shackleton, maar verder geen trefwoordenregister. De boektitel vind ik niet sterk gekozen, maar dat is persoonlijk.