Derek Onley, Paul Schofield

Uitgegeven door: A&C Black. ISBN 978-0-7136-4332-9. Paperback, 224 pagina's. 46 illustraties (door Derek Onley) in kleur, met verspreidingskaartjes voor elke soort.

Een handzame, nieuw verschenen gids die de 136 stormvogelsoorten behandelt die wereldwijd voorkomen. De illustraties zijn van de hand van Derek Onley, die ook meeschreef aan de gids en die ook eerder de zeevogelgids hieronder publiceerde.

Derek Onley & Sandy Bartle

Uitgegeven door Te Papa Press. 1999. Heruitgeven in 2006. ISBN-10: 0.909010.47.1

Dun boekje (81 pagina's) met harde kaft dat in 1999 uitgegeven werd om wetenschappers aan boord van vissersschepen te helpen bij het identificeren van levende en dode zeevogels van de Zuidelijke Oceaan. In dat aspect is het boekje ook anders dan andere gidsen: sommige beschrijvingen veronderstellen dat de vogel van dichtbij bestudeert kan worden (opnemen snavellengte, identificatie van handpennen). De gids behandelt overwegend Procellaridae, maar ook skua's en meeuwen komen aan bod. De naamgeving van de soorten vind ik hier en daar verwarrend (het onderscheid tussen Snowy en Wandering Albatross). De kleurenplaten zijn van de hand van Derek Onley (die ook aan voorgenoemde gids 'Albatrosses, Petrels and Shearwaters of the World' meewerkte en 'Field Guide to New Zealand Birds' illustreerde). Voor wie geen 'scientific observer' is aan boord van een schip, toch een interessant gidsje om af en toe te raadplegen.

door Harper, P. C. en F. C. Kinsky

Uitgegeven door: Victoria University Press, Australië 1978. ISBN ISBN 0-7055-0667-3. Soft-cover met plastic hoes, 116 pagina's.

Peter Harrison

Uitgegeven door Houghton Mifflin Company, Boston. ISBN 0-395-33253-2. Eerste druk 1983, opnieuw uitgegeven in 1985.

Dit handboek (448 pagina's) behandelt zo'n 1600 zeevogels van de hele wereld. Peter Harrison is niet alleen schrijver van het boek, maar ook illustrator van alle platen, die ik overigens niet altijd heel duidelijk vind. Wat wel fijn is zijn de variaties in kleed en geslacht die ook opgenomen zijn. Het boek bevat tevens ruim 300 verpreidingskaarten.

George E. Watson (i.s.m. J. Phillip Angle & Peter C. Harper)

Uitgegeven door American Geophysical Union, eerste druk 1975. ISBN 0-87590-124-7.

Zakboekje met harde kaft dat op 350 pagina's en 11 kleurenplaten op compacte wijze alle vogels van Antarctica en de Subantarctische eilanden beschrijft. Inmiddels zijn er betere gidsen verschenen, maar toch blijft dit ook een aardig gidsje.

Michael Brooke

Uitgever: Oxford University Press. 1e druk, 2004, ISBN 0.19.850125.0

Engelstalig, 500 pagina's. De eerste helft van dit stevige boekwerk wordt besteed aan het beschrijven van de (broed)biologie van de albatrossen en stormvogels. De tweede helft beschrijft elke vogel afzonderlijk en in detail. Zo wordt er bijvoorbeeld van de witkinstormvogel vermeld dat de toegang tot zijn nest (tunnelgang) vaak in een waterplas verborgen ligt (met foto). Met 16 fraaie platen in kleur en mooie, duidelijke vormgeving.

Een gedetailleerde, Engelse bepreking van dit boek is online te vinden in nummer 33 van marineornithology.org

W.L.N. Tickell

Uitgever: Pica Press, Sussex UK. 1e druk, 2000, ISBN 1.873403.94.1

Engelstalig, 448 pagina's. Albatrosses lijkt nóg een dik boek over deze zeevogels, maar er staat verrassend veel in en overlapt weinig met andere wetenschappelijke albatrosboeken die ik hier bespreek. De eerste hoofdstukken besteden uitgebreid aandacht aan de groepen albatrossen (ingedeeld in Southern Albatrosses, Tropical Albatrosses en Northern Albatrosses), met veel historische informatie over de eilanden waar de kolonies gevestigd zijn en hoe de mens zijn invloed er heeft doen gelden. Het volgende hoofdstuk (Comparative biology) gaat in op vliegtechniek, gedragspatronen en ecologie. In het laatste deel (Victims and verse) bespreekt Tickell de relatie mens-albatros door de eeuwen heen, en somt hij ten slotte de gedichten op die aan deze vogels gewijd zijn. Het boek sluit af met een imposante serie appendices, waaronder gedetailleerde lijsten met broedaantallen en prooidieren, en een aardige selectie foto's van de verschillende albatrossoorten. Dit boek is verplichte kost voor wie iets meer van albatrossen wil weten.

John Warham

Uitgever: Academic Press, USA. 1e druk, 1990, ISBN 0.12.735420.4

Engelstalig, 440 pagina's. Dit is het eerste deel van de twee standaardwerken over buissnaveligen door de Nieuw-Zeelander John Warham. Deel een bestaat uit vijftien hoofdstukken waarvan tweederde (2 t/m 10) de verschillende vogelsoorten beschrijft: bouw, gedrag, taxonomie, verspreiding, trek, etc. Het is feitelijk en gedetailleerde beschreven, maar blijft overal zeer leesbaar en boeiend door interessante details; het geeft zelfs antwoorden op vragen die je je niet eens gesteld had...

De laatste hoofdstukken (11-15) behandelen de broedbiologie. Alle andere aspecten over deze vogelsoorten staan in het tweede deel (hieronder).

Er staan alleen functionele afbeeldingen in, geen mooie kleurenfoto's om de inhoud op te leuken. Beide boeken zijn door hun harde kaft en formaat bovendien zeer handzaam. Helaas nieuw niet meer te krijgen, maar een aanrader voor wie in deze oceaanvogels geïnteresseerd is en tweedehands geen probleem vindt.

John Warham

Uitgever: Academic Press, USA. 1e druk, 1996, ISBN 0-12-735415-8

Engelstalig, 613 pagina's.

redactie Graham Robertson en Rosemary Gales

Uitgever: Chipping Norton, N.S.W., Surrey Beatty & Sons, 1998. ISBN: 0-949324-82-5

Engelstalige hardcover, 312 pagina's. Bevat een aantal onderzoeksrapporten die bij gelegenheid van de eerste albatrosconferentie in Hobart (Australië) werden uitgegeven in 1995. Dit wetenschappelijke werk bevat stukken over albatros biologie, ecologie, populatie ontwikkelingen, bescherming en taxonomie. Vooral veel tabellen en grafieken, en een enkele kleurenfoto.

Frances Taylor, Janet Silk (compil.) & John Croxall (editor)

Uitgever: BirdLife International, Cambridge, UK. 1e druk, 2004. ISBN 0.946888.55.8

Engelstalig, 100 pagina's. Dit A4-formaat boek geeft de resultaten weer van onderzoek naar de verspreiding van albatrossen. In verschillende kolonies werden vogels gezenderd, om na te gaan in welke wateren de vogels foerageren. Gekeken wordt naar verspreidingsverschillen tussen man-vrouw, jonge-oude vogel, voor, tijdens en na het broeden, tussen dezelfde soort vogels uit verschillende kolonies, en naar de gebieden zelf, met als doel feiten te verzamelen die voorkomen moeten dat albatrossen aan vishaken ten onder gaan. Tussen de feiten zitten interessante details. Uiteraard veel verspreidingskaartjes.

Het boekje is niet in de winkel verkrijgbaar, maar wel gratis te downloaden via de website van BirdLife, zowel het volledige rapport (PDF, 4.9 MB) als de samenvatting (PDF, 125 KB)

Aleks Terauds and Fiona Stewart

New Holland Publishers Pty, Limited Frenchs Forest, Australië 2005. ISBN 1877069264

Hardcover, 175 pagina's. Engelstalig

tells the life histories of each of the five species of Albatross that breed in Australian waters, describes their breeding islands and outlines the efforts being made to preserve them. The book covers the history of human involvement in Bass Straight and the Southern Ocean the impact it has had on feral animals. Illustrated with the author's beautiful and intimate photographs of the birds, together with historic illustrations from publications such as Gould's The Birds of Australia and others created specifically for this book, Albatross is for all lovers of natural history, conservationists, students and researchers.

Terry Lindsay

Collingwood: CSIRO Publishing, 2008. ISBN: 0643094210 (EAN: 9780643094215)

Paperback, 139 pagina's, met foto's in kleur en illustraties. Engelstalig

Dit boekje gaat niet zozeer over herkenning en identificatie van albatrossen, maar over de biologie en bescherming van albatrossen.

Tui De Roy, Mark Jones en Julian Fitter

Collingwood: CSIRO Publishing, 2008. ISBN: 0643095551 (EAN: 9780643095557)

Hardcover, 240 pagina's. Engelstalig

Dit boek behandelt alle 22 soorten albatrossen. Met 300 prachtige kleurenfoto's.

Enrique Couve, Claudio Vidal

Uitgever: Editorial Fantástico Sur Birding Ltda, Chili 2005. ISBN 956-8007-10-5

Hardcover (~20x20 cm), 99 pagina's. Engels- en Spaanstalig

Klein formaat boekje dat 12 albatrossoorten 'in vogelvlucht' behandelt met weinig tekst en veel aardige foto's. Verkrijgbaar in boekhandels in Ushuaia (Vuurland, Argentinië).

Robert W. Furness

Uitgever: T. & A. D. Poyser, Calton, 1987. Hardcover. ISBN 0.85661.046.1

363 pagina's. Klein formaat en compacte vormgeving.

Dit boek behandelt alles skua's, niet alleen de soorten van het zuidelijk halfrond (namelijk: Antarctische Skua, Zuidpooljager, Tristan Skua en Chileense Skua). Er is veel informatie over skuas in het algemeen, minder over deze zuiderlijke soorten, hoewel de auteur boeiend schrijft over de Tristan Skua's op Gough, het eiland waar hij in de jaren tachtig onderzoek deed. Er is naar verhouding meer informatie over jagers van het noorden, op Shetland (UK), vooral op Foula en Fair Isle, waar de auteur veel onderzoek heeft gedaan.

Dit zeer handzame en leesbaar geschreven boek biedt degelijke informatie over gedrag, territoria, kleptoparasitisme en andere voedingswijzen, paarvorming en broedgedrag. Het dateert echter al uit 1987, en ik vraag mij af of gegevens over populaties, verspreiding en onderlinge kruisingen nog steeds actueel zijn. Desondanks is het boek de moeite waard. Skuas zijn indrukwekkende vliegers, opportunisten die wat meer waardering verdienen dan ze vaak krijgen.

By Klaus Malling Olsen, Hans Larsson

Uitgever: Yale University Press, 1997. Hardcover, 190 pagina's. ISBN 0300072694

Anthony J. Gaston

Uitgever: T & A D Poyser/A & C Black Publishers Ltd, 2004. ISBN 0-7136-6568-8

Engelstalig, 222 pagina's.

Dit boek behandelt zeevogels in brede zin, aalscholvers, duikers en meeuwen worden ook tot zeevogels gerekend. Bovendien beperkt het zich niet tot de (sub)polaire gebieden, maar worden alle wererldzeeën besproken. De auteur komt vaak langzaam op gang, geeft veel anekdotes, opsommingen en voorbeelden, maar ik mis een logische draad die Warham wel hanteert. Er staat wel veel interessante informatie in over het leven van de verschillende soorten zeevogels (bouw en aanpassingen, broedbiologie, evolutie en verspreiding), maar misschien had de auteur beter zijn eigen onderzoeksgebied (alken) meer uit kunnen diepen. Dit boek is nu te dun voor zo'n breed onderwerp en kan daardoor de onderwerpen slechts aantippen.

Met trefwoordenregister en literatuurlijst.

Lloyd Spencer Davis & Martin Renner

Uitgever: T & A D Poyser, 2003. ISBN 0.7136.6550

In 170 bladzijden beschrijft dit boek de wetenschappelijke kennis die in de loop der jaren is opgebouwd rondom de verschillende pinguïnsoorten. In leesbare stijl beschrijft het aan de hand van studies, artikelelen en andere boeken en ongepubliceerde data hoe pinguïns ontstaan zijn, welke soorten er zijn, hoe ze zich voeden, hoe ze broeden, partners zoeken, jongen groot brengen, ruien, en welke hedendaagse gevaren pinguïns bedreigen. Het boek nuanceert goed: veel kennis is sterk afhankelijk van pinguïnsoort, tijd en plaats - en van de onderzoekers die de feiten interpreteren.

Een rode draad door het boek (door het pinguïnleven) wordt gevormd door het wezenlijke verschil tussen penguinsoorten die in de diepe zee foerageren, en soorten die dichtbij de kolonie foerageren. Dit verschil heeft vergaande gevolgen voor de biologie en levenspatronen van de soorten. Hoewel wetenschappelijk van opzet, een zeer leesbaar en boeiende publicatie.

Tony D. Williams

Uitgever: Oxford University Press, 1995. ISBN: 019854667X. Hardcover. 352 pagina's, 8 platen in kleur, 40 illustraties en 21 kaarten.

Gedegen naslagwerk uit dezelfde serie als het hierboven beschreven Albatrosses and Petrels across the World en gelijk van opzet: de eerste helft beschrijft biologie, ecologie, gedrag en bescherming. Het tweede gedeelte beschrijft alle zeventien soorten pinguïns afzonderlijk. Helaas 'out of print'.

David G. Ainley

Uitgever: Columbia University Press, 2002. ISBN: 0-231-12306-X. Hardcover. 310 pagina's.

De basis van dit boek vormt een groot aantal studies die verband houden met de Adélie Penguïn. Het bespreekt de waardoor de grootte van een kolonie bepaald wordt, er is veel aandacht voor het ruiproces van deze vogel, en het laat zien hoe de crèches van oudere kuikens samenvallen met het moment dat niet-broedende vogels de kolonie bezoeken tijdens de zogenaamde 'reoccupation' periode, en niet eens om de kuikens te verdedigen tegen skuas. Een rode draad is de afhankelijkheid van Adélie Pinguïns van het zee-ijs - waar ze hun voedsel zoeken en waar ander pinguïnsoorten als Kinband- en Ezelspinguïn, niet kunnen komen. Ik had graag wat gelezen over het gedrag van Adélies, hun sierlijke buigingen en opgestoken nekharen, maar dat komt niet aan bod. Er is verrassend genoeg ook niks over hoe een vrouwtje Adélie een mannetje kiest. Deze 'beslissingsstructuur' is uitgebreid bestudeerd en wordt wel beschreven in het boek van Davis & Renner's (hierboven) dat een jaar later dan dit boek verscheen. Is de Adélie nu een soort die ons voor klimaatverandering waarschuwt (ondertitel)? Het laatste hoofdstuk gaat in op dit onderwerp, maar er zijn geen duidelijke conclusies - en die zijn misschien ook nog niet te trekken.

In het algemeen had de tekst iets bondiger gemogen, de auteur is soms nogal breedsprakig en feiten worden op meerdere plaatsen in het boek herhaald. Het boek heeft een harde kaft, handzaam formaat en prettig leesbare vormgeving. De tekeningen voegen niets toe, hinderlijk is zelfs dat bij elke tekening opnieuw het copyright vermeld staat. Het middengedeelte bevat wat zwart-witfoto's die niet veel toevoegen aan het onderwerp. De grafieken, tabellen en kaartjes daarentegen zijn nuttig. Het boek bevat een lange literatuurlijst, maar het trefwoordenregister is wat te kort ('hyperphagia' op p. 102 is bijvoorbeeld niet opgenomen in de lijst).

Lees ook de online recensie op marineornithology.org issue #34.

George Gaylord Simpson

New Haven and Londen, Yale University Press, 1976. ISBN: 0-300-01969-6

Dit is een boeiende inleiding (150 pagina's) in zowel uitgestorven als levende pinguïns, hoewel fossiele pinguïns G.G. Simpon's specialiteit zijn. Het zijn ook de hoofdstukken die over fossiele pinguïns gaan, over hun ontdekking en over de eerste ontdekkingen van levende pinguïns door zeelui, die dit boekje interessant maken. De overige hoofdstukken zijn algemeen van aard en terug te vinden in veel andere publicaties. Met kaartjes, tekeningen en foto's in kleur en zwart-wit.

Frans Lanting & Christine Eckstrom

Uitgever: Taschen, 1999

Kwaliteitsfoto's zoals je van Frans Lanting kunt verwachten. De foto's zijn puur vanuit menselijk estetisch oogpunt genomen en pretenderen geen biologische achtergrondinformatie te bieden. Je wordt dus niet veel wijzer van dit boek, maar daar is het ook niet voor bedoeld.

In diverse 'witte boekhandels' en in de ramsj verkrijgbaar voor een zacht prijsje. Verkrijgbaar (in Nederlandse vertaling of Engels) als hardcover (groot formaat, is het mooist) of als flexi-cover (kleiner en goedkoper). Zie ook www.lanting.com

Martín R. de la Pena, Maurice Rumboll

Uitgever: Harper Collins, 1998. ISBN 0002200775. Ook uitgeven door Princeton onder de titel "Birds of Southern South America and Antarctica", ISBN 0.691.09035.1

Paperback, 304 pagina's. Engelstalig

Een compacte gids met illustraties van zo'n 1000 vogelsoorten. Een korte tekst beschrijft de vogel, zijn gedrag en habitat. Achterin de gids is een verspreidingskaartje opgenomen voor elke soort. Het is soms lastig aan de hand van een of enkele tekeningen een soort te identificeren, het boek Birds of Patagonia, Tierra del Fuego & Antarctic Peninsula (hieronder) kan dan met de foto's een goede aanvulling zijn op de Collin's. Dat geldt vooral voor de vogels van het vastenland en de oceaan (op Antarctica zelf zijn de vogels makkelijker te herkennen).

Enrique Couve, Claudio Vidal

Uitgever: Editorial Fantástico Sur Birding Ltda, Chili 2003

Paperback, 656 pagina's. Engels- en Spaanstalig

Handboek dat vogels aan de hand van foto's afbeeldt. Per vogel zijn meestal zo'n zes foto's afgebeeld, in soms wisselende kwaliteit. Op deze manier krijg je wel een goede indruk van verschillende houdingen en verenkleden. De omschrijving per vogel wordt zowel in het Engels als Spaans gegeven, en vogelnamen zijn in het Engels, Argentijns en Chileens (en Latijn) opgenomen. Bevat tevens verspreidingskaartjes. Prima boek, maar wel wat zwaar om mee te nemen en onhandig dat de soorten niet de gangbare volgorde aanhouden