LEXsample :: Nomaden van de Oceaan

Bezoek de nieuwe foto-expositie over albatrossen en stormvogels van het zuidelijk halfrond

   1. De expositie    2. De vogels    3. Foto's bestellen    4. Gastenboek

Nomaden van de Oceaan

Albatrossen & stormvogels: een leven op zee

Albatrossen en stormvogels zijn bij uitstek aangepast aan een leven op zee. Bijna alle soorten (ruim 125 in totaal) zijn uitmuntende vliegers die met hun lange, smalle vleugels de oceaanwinden benutten om enorme afstanden af te leggen met een minimum aan energie. Behalve om te broeden hebben ze eigenlijk geen reden om aan land te komen: ze eten en slapen op open zee, soms jaren achtereen.

Voortplanting

Albatrossen en stormvogels broeden op afgelegen eilanden waar van nature geen roofdieren of mensen voorkwamen. Veel stormvogels graven een tunnel in de zachte grond. Aan het eind van de tunnel, zo'n 1-1,5m lang, is het nest waar het kuiken droog en veilig kan opgroeien. Albatrossen en sommige grotere stormvogels maken een nest op de grond. Een kenmerk van alle albatrossen en stormvogels is dat ze slechts één ei leggen per jaar. Enkele albatrossen leggen zelfs maar één ei per twee jaar. De ouders wisselen elkaar af op het nest om hun kostbare ei of kuiken te beschermen. Ze planten zich dus maar langzaam voort, maar daar staat tegenover dat de vogels behoorlijk oud kunnen worden. Grote Albatrossen worden waarschijnlijk zestig jaar of meer.

Menu

Voedsel vinden albatrossen en stormvogels op zee. Het zijn hoofdzakelijk aaseters die niet kieskeurig zijn: kreeftjes of ander plankton, vis en pijlinktvis staan op hun menu. De vogels kunnen erg lang zonder voedsel, maar als er dan eten is, grijpen ze hun kans! Vanuit de wijde omtrek komen zeevogels op voedsel af als er wat te halen valt. Een deel van het voedsel slaan ze op als vetreserve, en in het broedseizoen slaan ze het op in een speciale voormaag waarin het eten wordt omgezet in een supervoedzame, olierijke en houdbare pasta die aan het kuiken gevoerd wordt.

Bedreigingen (en oplossingen)

Hoewel albatrossen en stormvogels ver weg leven van de mens, vormen wij toch de grootste bedreiging van deze vogels. Natuurrampen als brand, vulkaanuitbarstingen, overstromingen (door zware regen of een tsunami) kunnen veel slachtoffers maken maar zijn incidenteel en geen bedreiding voor zeevogelpopulaties op lange termijn. De invloed van de mens is vaak wel op lange termijn merkbaar, en enkele zeevogels zijn inmiddels buitengewoon kwetsbaar en worden met uitsterven bedreigd. Op verschilende manieren beïnvloedt de mens het leven van deze vogels. Elk probleem heeft z'n eigen oplossing - soms heel effectief en vaak kun jij zelf ook helpen:

Bedreigingen Oplossingen
1. Visserij
De grootschalige en visserij eist wereldwijd veel slachtoffers: Birdlife schat dat jaarlijks 100.000 albatrossen en nog eens 200.000 stormvogels door visserij sterven.
  • Een groot deel van de vogels verdrinkt als ze proberen om aas te pakken achter langelijn-vissersschepen. Langelijnvisserij richt zich op tonijn en heek. Om deze vis te vangen wordt een lijn achter het schip gezet die tot 130 km (!) kan zijn en waaraan duizenden en duizenden haken met aas hangen. Vogels proberen van dat aas te pakken wanneer de langelijn gezet wordt, maar slikken soms niet alleen het aas maar ook de haak in, en verdrinken of raken verwond.
  • Ook sleepnetvisserij eist duizenden slachtoffers onder zeevogels als ze in de mazen van de netten vast raken of tegen kabels vliegen.
De werldwijde visserij-organisaties moeten snel meer maatregelen nemen om bijvangst te voorkomen:
  • een kabel met rode linten achter het schip meetrekken als de lijnen met aas gezet worden. Dit schrikt de vogels af, is goedkoop en zeer effectief.
  • geen visvangst in de buurt van broedgebieden
  • geen afval overboord zetten tijdens het vissen of zetten van lijnen en netten.
  • 's nachts vissen (veel zeevogels jagen dan niet)
  • netten gebruiken met mazen waarin geen vogels verstrikt kunnen raken.
Heel veel maatregelen zijn simpel en goedkoop: de visserij is aan zet om ze toe te passen.
2. Achteruitgang van het broedgebied
Overbegrazing door geïntroduceerde konijnen en schapen veroorzaakt erosie van de grond. Stormvogels kunnen er geen tunnelnesten meer in bouwen.
  • Schapen en ander vee moet worden weggehouden van de gebieden waar stormvogels broeden. Dat kan door hekken of door het vee helemaal weg te halen van het eiland.
  • Konijnen moeten worden uitgeroeid.
3. Predatie door uitheemse diersoorten
Muizen, katten en ratten zijn vaak per ongeluk door schepen op de eilanden terecht gekomen. Ze zijn een gevaar voor het ei, kuiken maar ook voor de oudervogels.
De afgelopen jaren zijn op een aantal eilanden met succes uitheemse diersoorten uitgeroeid, waardoor de zeevogels zich er nu kunnen herstellen.
4. Plastic op zee
Plastic en ander zwerfvuil op zee bedreigt vooral zeevogels op het noordelijk halfrond. De vogels zijn gewend dat alles wat drijft voedsel is. Het afval komt in hun maag, waar soms weinig ruimte meer is voor echt voedsel.
Op zee wordt plastic kleiner en kleiner tot het door plankton en vissen gegeten wordt en in de voedselketen terecht komt.
Het is belangrijk dat ons afval niet in rivieren terecht komt, die brengen het vroeg of laat naar zee.
  • Hoe minder afval we produceren (hoe minder producten te kopen, gebruiken en weggooien), hoe beter voor het milieu in het algemeen.
  • Ballonnen van bruiloften en feestlijke openingen komen ook vaak op zee terecht.
5. Opwarming van de zee
  • Opwarming van de zee betekent minder plankton, dus: minder voedsel voor vissen, zeevogels, zeehonden, walvissen etc.
  • De verwachting is dat een veranderend klimaat ook zal leiden tot meer en hevigere stormen. Vooral eerstejaars zeevogels zijn kwetsbaar voor stormen. Met regelmaat spoelen dode jonge vogels aan op stranden na een storm op zee.
Verandering van het klimaat op aarde is iets waaraan we misschien iets, niets of juist veel kunnen doen. Omdat het zo'n complex probleem is, weet niemand precies waar de oplossingen liggen.

Onverschilligheid helpt in ieder geval niet. Bepaal wat jij zelf kunt doen, nu. Op sites als Natuur & Milieu staan tips die uitvoerbaar zijn voor iedereen.

Het ei (Grote Albatrossen op het nest)
Het ei (Grote Albatrossen op het nest)

Wat kun je zelf doen?

  • Hoe minder wij gebruiken aan energie en grondstoffen, hoe beter voor onze mede-bewoners van onze aarde, inclusief de albatrossen en andere (zee)vogels.
  • Koop vis die duurzaam gevangen is (let op het MSC-keurmerk)
  • Eet geen vis van bedreigde soorten als tonijn. Gebruik de Viswijzer (Stichting Noordzee).

© LEXsample 2012